Aileye yeni bir bebeğin katılması büyük bir heyecan kaynağıdır, ancak beraberinde pek çok sorumluluğu da getirir. Hele ki aileye katılan bir değil de iki bebek, yani ikizler olduğunda, ebeveynler için işlerin ne kadar zorlaşacağını tahmin etmek zor değildir.
Doğada ise birçok hayvan türü için aynı anda birden fazla yavru doğurmak olağan bir durumdur. Örneğin, bir domuz tek seferde 11, hatta daha fazla yavru dünyaya getirebilir. Mississippi Eyalet Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi’nden uzmanlar, yıllar boyunca sayısız köpek ve kedi doğumuna tanıklık ettiklerini ve birçok hayvan türünde annelerin birden fazla yavru doğurmasının son derece yaygın olduğunu belirtiyorlar.
Peki, aynı doğum gününü paylaşan bu hayvan kardeşlerin hepsi ikiz sayılır mı?
Birbirine Benzeyen Ama Farklı Hikayeler
İkizler, aynı hamilelik sürecinde doğan iki yavru olarak tanımlanır. Ancak her ikiz çifti birbirine tamamen benzemez; çünkü ikizler iki farklı şekilde dünyaya gelebilir.
Tek yumurta ikizleri, tek bir spermin tek bir yumurtayı döllemesi ve bu yumurtanın daha sonra ikiye bölünmesiyle oluşur. Bu tür ikizler, tamamen aynı DNA’ya sahiptir ve genetik olarak özdeştir. Bu nedenle fiziksel görünümleri de neredeyse aynıdır ve bazen birbirlerinden ayırt edilmeleri oldukça zor olabilir.
Çift yumurta ikizleri ise, annenin aynı anda iki ayrı yumurta üretmesi ve her birinin farklı sperm hücreleri tarafından döllenmesi sonucu oluşur. Bu durumda, her ikiz kendine ait genetik özelliklere sahip olur. Biri kız, diğeri erkek olabilir ya da farklı fiziksel ve kişilik özellikleri taşıyabilirler. Çift yumurta ikizleri, genetik olarak sıradan kardeşler kadar benzer kabul edilir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleşen doğumların yaklaşık %3’ü ikiz gebeliklerdir. Bu vakaların büyük bir kısmı çift yumurta ikizlerinden oluşur. Tek yumurta ikizleri ise, tüm ikiz doğumlarının yalnızca üçte birini oluşturur.
Bir Anneden Birden Fazla Yavru
Her hayvan türünün kendine özgü bir doğum şekli ve yavru sayısı vardır. İnsanlar genellikle evcil hayvanlar ya da çiftlik hayvanları hakkında daha fazla bilgi sahibi olsalar da, doğada her türün farklı bir üreme düzeni bulunur.
Safkan köpekler üzerinde yapılan ve 10.000’den fazla yavruyu kapsayan bir araştırma, doğan yavru sayısının köpeğin cinsine ve büyüklüğüne bağlı olarak değiştiğini göstermiştir. Örneğin, 4,5 kilogramdan daha hafif olan Chihuahua ve Toy Poodle gibi minyatür ırklar ortalama 3,5 yavru doğururken, 45 kilogramdan daha ağır olan Mastiff ve Danua gibi dev ırklar ortalama yedi yavru dünyaya getirir.
Ancak, her hayvan için birden fazla yavru doğurmak avantajlı olamayabiliyor. Sığırlarda ikiz gebelik, inekler için doğum komplikasyonlarına yol açabilir ve hayatta kalma şansı düşük olan zayıf buzağılar doğmasına sebep olabilir. Benzer şekilde, atlarda da ikiz gebelik riskli kabul edilir; çünkü hem kısrak hem de yavrular için ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
İnsanlar, bir köpek yalnızca iki yavru doğurduğunda bunları ikiz olarak adlandırmaktadır. Ancak bazı hayvan türlerinde ikiz doğum oldukça yaygındır. Keçiler genellikle ikiz doğurur, ancak tek bir oğlak veya daha fazla yavru doğurmaları da mümkündür. Koyunlarda da ikiz doğum sık görülse de, tek doğan kuzular daha yaygındır.
Atlar yaklaşık 11 ila 12 ay, inekler ise 9 ila 10 ay süren uzun gebelik dönemlerinden sonra genellikle tek bir tay veya buzağı doğurur. Yine de ikiz doğumlar zaman zaman görülebilir. Çiftlik sahipleri ve veteriner hekimler, özellikle süt ve besi sığırlarında ikiz gebeliğin ekonomik açıdan avantajlı olabileceğini düşünmektedir. Çünkü bu durumda, tek bir gebelikten iki buzağı elde edilmesi mümkün olur.
DNA, İkizlerin Türünü Belirler!
Gördüğünüz gibi, birçok hayvan türü ikiz doğurabilir. Ancak asıl karmaşık soru, aynı anda doğan iki yavrunun tek yumurta mı yoksa çift yumurta ikizi mi olduğudur.
Dişi köpekler ve kediler, tek seferde birden fazla yumurta üretebilir. Her bir yumurta, farklı sperm hücreleri tarafından döllenerek ayrı embriyolara dönüşür. Bu nedenle, birlikte doğan yavrular birbirine ne kadar benzese de aslında tek yumurta ikizi değil, çift yumurta ikizidir.
Biyologlar, doğada tek yumurta ikizlerinin oldukça nadir görüldüğünü düşünüyor. Ancak bu durumu belirlemek kolay değil; çünkü birçok hayvan yavrusu birbirine neredeyse tamamen benzediğinden, bilim insanlarının kesin bir sonuca varabilmesi için DNA testi yapmaları gerekiyor. Şimdiye kadar, tek yumurta ikizi olan köpekler hakkında yalnızca bir bilimsel rapor DNA testi ile doğrulanmıştır. Ancak döllenmiş hayvan yumurtalarının ne sıklıkla bölünerek tek yumurta ikizleri oluşturduğu hala kesin olarak bilinmemektedir.
Üreme şekilleri farklı türlerde değişiklik gösterebilir. Örneğin, dokuz bantlı armadilloların her doğumda tek yumurta dördüzleri dünyaya getirmesi oldukça ilginç bir durumdur. Döllenmiş yumurta, dört ayrı özdeş embriyoya bölünerek genetik olarak tamamen aynı dört yavruya dönüşür. Akrabası olan yedi bantlı armadillo ise bir seferde yedi ila dokuz özdeş yavru doğurabilir.
Diğer hayvan türlerinde ikizler söz konusu olduğunda, bilim insanlarının hala yanıtını tam olarak bulamadığı pek çok soru var. Hayvanlarda DNA testi yaygın olarak yapılmadığı için, tek yumurta ikizlerinin ne kadar sık doğduğunu kimse bilmiyor. Aslında, doğada fark edilmeden birçok türde tek yumurta ikizlerinin dünyaya gelmiş olması oldukça muhtemel!
